Na pierwszy rzut oka wszystkie opony wyglądają podobnie – czarne, okrągłe i wykonane z gumy. Jednak każdy kierowca powinien wiedzieć, że na bocznej ściance opony zapisano wiele istotnych informacji, które mogą decydować o bezpieczeństwie na drodze. Jedną z najważniejszych jest data produkcji opony, zapisana w formie specjalnego kodu. To właśnie ona pozwala ocenić, czy opona jest świeża, a także czy nadaje się jeszcze do bezpiecznej eksploatacji. Wbrew pozorom nie chodzi wyłącznie o głębokość bieżnika – wiek gumy odgrywa tu równie istotną rolę.
Gdzie znaleźć datę produkcji na oponie
Na każdej oponie znajduje się szereg oznaczeń informujących o jej parametrach, takich jak szerokość, profil, średnica czy indeks prędkości. Wśród tych danych ukryta jest także data produkcji opony, którą można odnaleźć w tzw. numerze DOT. DOT to skrót od angielskiego Department of Transportation – amerykańskiego Departamentu Transportu, który wprowadził obowiązek oznaczania opon w taki sposób.
Oznaczenie to znajdziemy na bocznej ściance opony. Warto pamiętać, że nie zawsze będzie ono widoczne po zewnętrznej stronie koła – często znajduje się od strony wewnętrznej, co oznacza, że aby je sprawdzić, trzeba będzie zajrzeć pod samochód lub obrócić oponę. DOT składa się z ciągu liter i cyfr, a cztery ostatnie cyfry tego kodu wskazują konkretną datę produkcji.
Pierwsze litery i cyfry w kodzie DOT informują o fabryce, w której opona została wyprodukowana, a także o modelu i specyfikacji. Dopiero ostatnia część oznaczenia ma kluczowe znaczenie dla kierowcy – to czterocyfrowy kod tygodnia i roku produkcji.
Znajomość miejsca tego oznaczenia pozwala uniknąć zakupu opon, które leżały kilka lat w magazynie i mimo że nie były używane, mogą być już przestarzałe technologicznie. Dlatego każdy kierowca powinien przed zakupem dokładnie sprawdzić datę wybityą na oponie, aby upewnić się, że produkt jest stosunkowo świeży i bezpieczny.
Jak prawidłowo odczytać oznaczenia DOT
Aby odczytać datę produkcji opony, należy przyjrzeć się czterem końcowym cyfrom kodu DOT. Każda z nich ma swoje znaczenie, a ich kombinacja wskazuje konkretny tydzień i rok wyprodukowania danej opony.
Oto schemat działania tego oznaczenia:
-
Pierwsze dwie cyfry oznaczają numer tygodnia w roku (od 01 do 52).
-
Kolejne dwie cyfry wskazują rok produkcji.
Dla przykładu, jeśli na oponie widnieje zapis DOT X1XY 2319, oznacza to, że dana opona została wyprodukowana w 23. tygodniu 2019 roku. W praktyce daje to przełom maja i czerwca.
Warto również wspomnieć, że w przypadku opon wyprodukowanych przed 2000 rokiem stosowano trzycyfrowe oznaczenia. Obecnie jednak wszystkie nowoczesne opony posiadają system czterocyfrowy.
Rozumienie tego kodu jest kluczowe, gdyż producenci oraz eksperci branżowi zalecają, aby nie używać opon starszych niż 8–10 lat, nawet jeśli bieżnik wydaje się wystarczająco głęboki. Guma z czasem traci swoje właściwości, staje się twarda i mniej elastyczna, co bezpośrednio wpływa na przyczepność i drogę hamowania.
Dlatego właśnie odczytanie i interpretacja oznaczenia DOT to jedna z podstawowych umiejętności świadomego kierowcy, który dba nie tylko o komfort jazdy, ale przede wszystkim o bezpieczeństwo swoje i innych uczestników ruchu.
Dlaczego wiek opony ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa
Nawet jeśli opona wygląda na nienaruszoną i posiada głęboki bieżnik, jej wiek może przesądzać o tym, czy nadaje się do dalszej eksploatacji. Data produkcji opony to nie tylko formalny zapis – to informacja, która pozwala ocenić rzeczywistą trwałość materiału. Z biegiem lat guma ulega procesowi starzenia, który jest nieodwracalny. Promieniowanie UV, zmienne temperatury, wilgoć, sól drogowa czy nawet zwykłe przechowywanie w nieodpowiednich warunkach powodują stopniową degradację struktury opony.
Starzejąca się opona staje się twardsza i mniej elastyczna, co wpływa na jej zdolność do prawidłowego przylegania do nawierzchni. To z kolei wydłuża drogę hamowania i zmniejsza przyczepność, zwłaszcza na mokrej jezdni. Równie istotny jest fakt, że w starszych oponach łatwiej powstają mikropęknięcia, które mogą prowadzić do nieoczekiwanego rozwarstwienia lub nawet rozerwania opony w trakcie jazdy.
Producenci oraz specjaliści z branży motoryzacyjnej zalecają, aby maksymalny okres użytkowania opony nie przekraczał 10 lat od daty produkcji, niezależnie od jej stanu wizualnego. W praktyce wielu ekspertów sugeruje wymianę już po 6–8 latach. W przypadku opon zimowych okres ten jest jeszcze krótszy, ponieważ ich mieszanka gumowa jest bardziej miękka i szybciej ulega degradacji.
Dla kierowcy oznacza to konieczność regularnego sprawdzania wieku opon, a nie tylko głębokości bieżnika. Nierzadko zdarza się, że ktoś kupuje opony „okazyjnie” – nieużywane, ale zalegające w magazynie przez kilka lat. Takie opony, choć formalnie nowe, mają już znacznie obniżone parametry bezpieczeństwa.
Jak sprawdzić, czy opona nadaje się jeszcze do użytku
Aby odpowiedzieć na pytanie, czy opona wciąż nadaje się do bezpiecznej jazdy, należy wziąć pod uwagę kilka kluczowych czynników. Sama data produkcji opony nie wystarcza – równie ważna jest jej kondycja wizualna oraz parametry techniczne.
Podczas oceny warto zwrócić uwagę na:
-
Wiek opony – jeśli przekroczyła 8–10 lat, nawet przy dobrym stanie bieżnika, należy rozważyć jej wymianę.
-
Stan bieżnika – minimalna głębokość bieżnika w Polsce to 1,6 mm, jednak dla bezpieczeństwa rekomenduje się wymianę letnich opon przy 3 mm, a zimowych przy 4 mm.
-
Widoczne uszkodzenia – pęknięcia, wybrzuszenia, przecięcia czy deformacje bocznych ścianek są jednoznacznym sygnałem do wymiany.
-
Ślady nierównomiernego zużycia – mogą świadczyć o problemach z geometrią zawieszenia lub niewłaściwym ciśnieniem.
-
Warunki przechowywania – opony przechowywane w wilgotnych, nasłonecznionych lub zbyt gorących pomieszczeniach szybciej tracą swoje właściwości.
Warto też regularnie poddawać opony kontroli w profesjonalnym serwisie. Specjaliści są w stanie wykryć uszkodzenia, które nie zawsze są widoczne gołym okiem, a które mogą zagrażać bezpieczeństwu.
Podsumowując, decyzja o dalszej eksploatacji opony powinna być podejmowana na podstawie pełnej oceny: odczytania oznaczenia DOT, analizy wieku, sprawdzenia bieżnika i stanu technicznego. Tylko takie kompleksowe podejście daje gwarancję bezpiecznej jazdy i pozwala uniknąć ryzyka awarii w najmniej odpowiednim momencie.
